Eski Yunanca: Θάσος

Modern Yunanca: Thassos

Kuzey Ege Denizi’nde yer alan Boğazönü Adaları (Kuzey Ege Adaları ya da Trakya Adaları) grubuna giren, Taşöz Adası dairesel bir şekle ve 115 km'lik bir kıyı şeridine sahiptir. Kavala'ya 29 kilometre ve Keramoti'ye 10 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Taşöz Yunanistan’a ait olup, coğrafi olarak Kuzey Ege'dedir fakat idari olarak Kavala bölgesinin bir parçasıdır. En kuzeyde yer alır ve alan olarak onikinci büyük adadır.

• Yüz ölçümü‎: 380,1 km²

• Nüfus‎: ‎14.000’dir.

• Başkenti: Mondros (Mudros)

M.Ö. 7. yy. Paros’tan gelen Yunanlılar Pangaion Dağından altın ve gümüş çıkarmak üzere Taşöz’e yerleşmişlerdir. Ada bu zamanlarda üzüm bağları ve zeytinlikler sebebiyle oldukça zengin kaynaklarla göz kamaştırmaktadır. Paros’tan gelen Yunanlılar bir yandan altın ve gümüş madenlerini işletmişler ve aynı zamanda sanata da önem vererek heykelcilik okulunu adada kurmuşlardır. M.Ö. 491 yılında Persler adayı işgal etmiş ve Med Savaşlarının ardından ada, Atina Konfederasyonu yönetimine girmiştir. Daha sonra ada yönetimi Peloponissos Savaşı sırasında Sparta ile Atina arasında gidip gelmiş ve M.Ö. 202’de Makedonya’ya bağlanmıştır. Bundan birkaç yıl sonra ise Roma yönetimine girmiş 4. Haçlı Seferi sırasında da Venedik’e bağlanmış, 1261’de ise Bizanslılar adayı geri almıştır.

İmparator ve tarihçi olan Kantakuzenos, II. Andronikos’un Trakya’da bulunan ve paralı asker olarak Bizans İmparatorluğuna hizmet veren 2000 kişilik Kuman Türkü’nün aileleriyle birlikte Taşöz, Limni ve Midilli’ye yerleştirilmesini istemiş, bunlardan bir kısım aile Taşöz’e giderek yerleşmiştir.

Taşöz daha sonra Osmanlı yönetimine geçmiş Fatih Sultan Mehmet’in 1453 yılında İstanbul’un fethinin ardından 1455 yılında Hamza Bey komutasındaki Türk donanması adayı ele geçirmiş ancak Ceneviz Dukası Rodrigo’nun yönetimine vergi ödemesi koşuluyla bırakmıştır. 1456’da ise Sadrazam Mahmut Paşa, adayı doğrudan Osmanlı topraklarına katmış 1457 Limni ve Papalık işgaline uğrasa da bir yıl sonra Mora Seferi sırasında Fatih Sultan Mehmet adayı geri almıştır. 1820’lere kadar bu şekilde yönetilen Taşöz aynı yıl meydana gelen ve modern Yunanistan’ın kurulmasına vesile olan Yunan İsyanı sırasında Osmanlı adına isyana müdahale edip bastıran Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa sayesinde Osmanlı hâkimiyetinde kalmaya devam etmiştir.

Ada; Persler, Romalılar, Venedikliler, Bizanslılar derken en nihayet Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine girmiş, adada isyanı bastıran Kavalalı Mehmet Ali Paşa’ya (Kavala’da kurduğu vakfın geliri ile adayı desteklemesi için) verilmiştir. Böylelikle Taşöz 1882’ye kadar Mısır Vakıf İdaresince yönetilmiştir. İngiltere 1882’de Mısır’ı işgal edince Taşöz tekrar gündeme gelmiş, lakin Osmanlı Devleti adayı sahiplenmiştir. Çünkü Osmanlı Devletine göre ada Paşa’ya II. Mahmut tarafından gelir için tahsis edilmiş yani verilmemiştir.

II. Abdülhamit’e göre Boğazları kontrol etmek isteyecek İngilizlerin adada üs kurma ihtimali çok yüksek olduğundan ve 1890 yılında da adanın maden zengini olduğu ortaya çıktığından, doğal olarak sorunun aktörleri de çoğalmıştır. Yunanlılar zaten ada üzerinde hak iddia ederken; Mısır ve İngiltere’nin dışında Fransa ve Almanya’da olaya müdahil olmuş, adanın madenleri sadece batılıların değil II. Abdülhamit’in de dikkatinden kaçmamıştır. II. Abdülhamit tüm bu sebepler nedeniyle 1902’de bir operasyon ile adayı geri alarak Osmanlı idaresini yeniden tesis etmiştir. Ancak Taşöz 1912’de Balkan Savaşlarında Yunanlılar tarafından ele geçirilerek Osman yönetiminden tamamen çıkarılmıştır.

Balkan Harbi (1912) sırasında Yunanistan, Taşöz'den Ahikerya'ya kadar uzanan ve Anadolu sahillerini kuzeyden güneye kapatan toplam 8 adayı işgal etmiştir. Limni Adası’nın (21 Ekim) işgali ile başlayan Adalar Harekâtı Gökçeada (İmroz) (31 Ekim), Taşöz ve Bozbaba, Semadirek (1 Kasım), İpsara (4 Kasım), Bozcaada (7 Kasım) ve Ahikerya Adaları (17 Kasım) işgal edilmiştir.

Bu kadar değerli olan ve paylaşılamayan bir ada olması ve bu kadar çok el değiştirmesi nedeniyle her kültürün izlerini taşıyan Taşöz’de yapılan arkeolojik çalışmalar ile Theoroslar Geçidi, Herakles Tapınağı, Silenos Kapısı gibi muazzam arkeolojik eserler gün yüzüne çıkartılmıştır.

Adanın günümüzde harika köyleri olan Theologos ve Panagia bu yıllar boyunca değişik dönemlerde adaya başkentlik yapmış olup, Theologos ayrıca Osmanlı döneminde adanın başkenti olan Türk köyü olarak da tanınmıştır. Taşöz’ün kasaba ve köyleri;

• Kallirachi

• Koinyra

• Limenaria

• Maries

• Ormos Prinou

• Panagia

• Potamia

• Potos

• Prinos

• Rachoni

• Skala Kallirachis

• Skala Marion

• Skala Rachoniou

• Skala Sotiros

• Taşoz (Limenas Thasou)

• Theologos yerleşim yerleri olarak sayılabilir.

Ada dağlık ve kayalık bir coğrafyaya sahip olup en yüksek dağı 1203 metre ile İpsarion Dağıdır. Bu dağların en büyük özelliği barındırdıkları kaya ve toprağın zamanla değişim geçirip mermere dönüşüyor olmasıdır. Ada çok zengin mermer yataklarına sahip ve 100 yıllık zeytin ağaçları, çam ormanları, çınar ağaçları ile de bir o kadar da yeşildir.

Tekne imalatı, balıkçılık, zeytin, zeytinyağı, bal, üzüm bağları, şarapçılık, kekik, meyve ağaçları, reçel üretimi ve 80 civarında doğal plajı ile turizm adanın başlıca geçim kaynaklarını oluşturmaktadır.

Taşöz'ün iklimi ılımandır, yazın serin ve kışın ılımandır. Yıllık ortalama sıcaklık 17,2 C0 ve ortalama yaz 23,4 C0 'dir.

• Arhilohos, (M. Ö. 7. yüzyıl, savaşçı ve şair)

• Aglaophon, (M. Ö. 6-5. yüzyıl, ressam, öğretmen ve Polygnotus ile Aristophon'un babası)

• Polygnotus, (M. Ö. 5. yüzyıl, ressam)

• Leodamas, (M. Ö. 4. yüzyıl, matematikçi)

• Theagenes of Thasos, (M. Ö. 480, Olimpiyat Boksörü)

• Pankratiast, (M. Ö. 476, Olimpiyat Koşucusu)

• Stesimbrotos, (M. Ö. yaklaşık 470 - 420, sofist)

• Polygnotos Vagis, (1892–1965, Taşöz doğumlu Amerikalı Heykeltıraş)

• Vassilis Vassilikos, (1934) şair ve yazar

• Neseus, Ressam

• Hegemon of Thasos, komedyen ve parodi yatırımcısı

Ana Menu Ayşin Yetmen Yazıları